Khổng Tử và người học trò hiếu đạo

Khi bạn đánh giá về một người nào đó, hãy thử nghĩ xem: Tất cả những gì bạn nhìn thấy có đúng sự thật không?

Trong “Biên Niên sử”có đoạn viết:  Lúc Khổng Tử đi du ngoạn các nước, vì binh đao loạn lạc, đường xá khó khăn, ngày ba bữa chỉ có thể dựa vào hoa quả và rau dại để sống qua ngày, mọi người đã có lúc bảy ngày không một hạt cơm vào bụng.

Một ngày nọ, Nhan Hồi khó khăn lắm mới tìm được một ít gạo để nấu cơm, khi cơm vừa chín tới, Khổng Tử nhìn thấy Nhan Hồi mở nắp vung, nhón một nắm cơm bỏ vào miệng. Lúc đó Khổng Tử giả như chưa nhìn thấy gì, cũng không đi trách tội.

Sau khi cơm đã nấu chín, Nhan Hồi mời Khổng Tử xuống dùng bữa. Khổng Tử giả vờ nói nghiêm trọng: “Thầy vừa mơ thấy tổ tiên, thầy nghĩ, hãy lấy hết số cơm mà chưa ai ăn mang đi cúng tổ tiên trước!”

Nhan Hồi lúc đó hoảng hốt nói: “Không thể được, nồi cơm này con đã ăn trước một miếng, không thể mang cúng tổ tiên được.”

Khổng Tử hỏi: “Tại sao?”

Nhan Hồi đỏ mặt, nhẹ nhàng nói: “Vừa nãy lúc nấu cơm, con không may làm rơi tro vào trong nồi, cơm bị dính tro vứt đi thì tiếc, con đành nhón ăn trước, con không cố ý ăn trước đâu ạ.”

Khổng Tử nghe xong bừng tỉnh, vì quan sát sai lầm của bản thân mà cảm thấy tội lỗi, liền nói với giọng điệu biết lỗi: “Ngày thường thầy tin tưởng Nhan Hồi nhất, nhưng vẫn nghi ngờ cậu ấy, có thể thấy khuynh hướng nội tâm của chúng ta khó ổn định nhất. Trong lúc chúng ta cố gắng phán đoán, rất có thể sẽ có những nhận định sai, các con hãy nhớ lấy chuyện này. Muốn hiểu một người, thật sự không hề dễ dàng!”

Quen biết nhau đã khó,thật sự hiểu nhau càng khó hơn. Mọi việc nên từ mọi góc độ trên dưới, trái phải, trước sau mà nhận định. Mọi quan sát, hiểu biết khách quan của chúng ta chỉ là một phần nghìn chân tướng sự việc, nhưng chỉ từ một phương diện, một quan sát nhỏ, mà phán xét một người, một sự việc thì không thể có được cái nhìn khách quan toàn diện.

Khi bạn đánh giá về một người nào đó, hãy thử nghĩ xem: Tất cả những gì bạn nhìn thấy có đúng sự thật không?