“Nếu Thượng đế muốn hủy hoại ai đó thì trước hết, ngài sẽ biến người ấy thành một vị thần” – Ngạn ngữ Hy Lạp. Ai cũng muốn có quyền lực, làm kẻ thống trị và chi phối người khác. Sự cám dỗ của quyền lực sẽ làm con người có cái nhìn nông cạn và đánh mất giá trị bản thân.
Chiều Chủ nhật, tôi ngồi trước bậc thềm quan sát những đứa trẻ trong xóm chơi với nhau. Chúng thường chơi trò chơi yêu thích “Ta là chúa tể”.
Một cậu bé học lớp Ba, cao và khôn lanh nhất, là người khởi xướng và vì thế nghiễm nhiên trở thành chúa tể. Trò chơi rất đơn giản, “chúa tể” sẽ đội cái xô nhựa lên đầu, tay cầm cây kiếm nhựa giơ lên cao và hét vang “Ta là chúa tể”, sau đó nghiêm mặt quát to “lính đâu?”.
Những đứa trẻ khác sẽ khúm núm cung kính “thưa chủ nhân”. Chúa tể sẽ sai vặt “quân lính” đi rót nước, lượm rác, mua kem, hoặc đôi khi trừng phạt một “tên phản bội”, bắt “hắn” lại và nhốt vào nhà tù,… Quân lính nhìn chung tỏ vẻ chán ngán, một cô bé mới nhập bọn lắc đầu nguầy nguậy: “không công bằng, phải oẳn tù tì để chọn ra người làm chúa tể chứ, đâu phải mình anh, ai cũng thích làm chúa tể hết mà”.
Câu chuyện của những đứa trẻ khiến người xung quanh cười nghiêng ngả.
Có một hôm, cô bạn đang làm giáo viên ở một trường tiểu học Quốc tế kể rằng, ở lớp cô lần lượt mỗi học sinh sẽ được làm lớp trưởng trong một tuần. Bởi cô nghiệm ra rằng để có những cách thức dạy dỗ hoặc điều chỉnh thích hợp, điều cần nhất là giáo viên phải thấy được bản tính của đứa trẻ một cách rõ ràng. Cũng giống như người lớn, tính cách của trẻ con sẽ bộc lộ rõ nhất khi ta trao cho chúng trách nhiệm và uy quyền trong vai trò thủ lĩnh.
Khi ngồi nhìn những đứa trẻ ngây thơ chơi trò “ta là chúa tể”, tôi mới nhận ra ý tưởng của cô bạn thật tuyệt vời, bởi chính Abraham Lincoln cũng từng nói “gần như tất cả mọi người đều có thể chịu đựng được nghịch cảnh, nhưng nếu muốn kiểm tra tính cách của một người nào đó, hãy trao cho anh ta uy quyền”.
“Ai cũng muốn được làm chúa tể” – cô bé kia đã nói như vậy.
Ta đều mơ trở thành thuyền trưởng trên mọi con tàu. Vì làm chúa tể, làm thuyền trưởng thì hẳn nhiên sẽ được nể trọng hơn, được ra oai, sai khiến và đôi khi trừng phạt người khác. Nhưng nó cũng có nghĩa là phải gánh thêm những trách nhiệm và cả những phiền toái. Ví như việc thuyền trưởng luôn phải là người cuối cùng rời khỏi con tàu sắp chìm. Vì thế khi lớn lên, chúng ta hiểu rằng không phải ai cũng có thể trở thành người “đứng mũi chịu sào”.
Phần đông chúng ta sẽ trở thành thủy thủ và vẫn thường cho rằng quyền lực chỉ đi kèm với địa vị hay chức vụ. Nhưng tác giả Brain Tracy trong cuốn sách “100 quy luật bất biến trong kinh doanh” đã đúc kết rằng có bốn kiểu quyền lực khác nhau: quyền lực chuyên môn, quyền lực cá nhân, quyền lực địa vị và quyền lực được phong tặng. Nghĩa là dù không thể có được quyền lực từ chức vụ cao, chúng ta cũng có khả năng tác động đến người khác bằng năng lực chuyên môn hoặc nhân cách của mình, hoặc cả hai.
Chính vì vậy, nếu bạn có địa vị thì đừng áp chế, và nếu bạn không có địa vị, cũng đừng sợ hãi. Bởi địa vị cao là những con tàu lớn trên biển cả, còn quyền lực chính là những cơn gió. Chúng có thể đưa chúng ta đi xa, nhưng cũng có thể khiến ta lật nhào. Cả những con tàu vĩ đại như Titanic vẫn có thể chìm.
Chúng ta thường nhanh chóng quên rằng, một khi càng dễ điều khiển người khác thì chúng ta càng khó điều khiển bản thân mình. Chúng ta luôn dễ dàng nhìn ra con người thật của ai đó khi họ nắm giữ quyền lực.
Dường như không ai trong chúng ta có thể vượt qua sự cám dỗ của quyền lực. Nhưng cách thức, mục đích sử dụng quyền lực khiến chúng ta khác nhau.
Có người xem quyền lực là mục đích tối thượng còn công việc là chiếc cầu để với tới nó. Họ dùng nó để thống trị người khác, để mưu lợi cho riêng bản thân mình.
Cũng có người xem quyền lực là một công cụ hữu ích giúp họ làm tốt hơn công việc của mình. Họ dùng nó để khơi gợi cảm hứng và tài năng của người khác, nhằm đạt được những mục tiêu chung, cố gắng mang lại lợi ích lớn lao nhất cho càng nhiều người càng tốt.
Bạn sẽ chọn ai khi có quyền lực trong tay? Và bạn sẽ là ai trước uy quyền của người khác? Tôi tin rằng, đó chính là những câu hỏi đáng đặt ra trong cuộc đời.
Quyền lực có thể một ngày nào đó sẽ tìm đến với bạn, tôi chỉ mong khi ấy bạn sẽ không quên những gì Edward Counsel đã viết: “những dấu chân của quyền lực thường là những dấu chân trên cát”. Những cơn gió vẫn mải miết thổi qua nơi ấy, và sẽ chẳng để lại gì trên bờ cát thời gian….
Comments
Post a Comment