GIẤY CHỨNG NHẬN LÀM NGƯỜI.

 

Trên chuyến tàu Bắc Nam, cô nhân viên xinh đẹp đi soát vé của từng người. Đến lượt người đàn ông, cô nhìn chằm chằm vào anh ta và nói cộc lốc:

- Soát vé !

Nghe thấy vậy, người đàn ông này lục khắp người từ trên xuống dưới. Sau một hồi, cuối cùng anh cũng tìm thấy vé nhưng lại giữ trong tay không muốn chìa ra.

Cô soát vé liếc nhìn vào tay anh, cười trách móc:

- Ðây là vé trẻ em.

Người đàn ông đỏ bừng mặt, nhỏ nhẹ đáp:

- Vé trẻ em chẳng phải ngang giá vé người tàn tật hay sao ?

Đương nhiên là cô soát vé biết rằng giá vé trẻ em và người tàn tật đều bằng một nửa vé. Cô nhìn kỹ người đàn ông một lúc rồi hỏi:

- Anh là người tàn tật à ?

- Vâng, tôi là người tàn tật.

- Vậy giấy chứng nhận tàn tật của anh đâu ? Mau đưa ra cho tôi xem.

Lúc này, người đàn ông có chút bốt rối. Anh đáp:

- Tôi… không có giấy tờ. Khi mua vé cô bán vé bảo tôi đưa giấy chứng nhận tàn tật, không biết làm thế nào, tôi đã mua vé trẻ em.

Cô soát vé bực tức nói:

- Không có giấy chứng nhận tàn tật, làm sao chứng minh được anh là người tàn tật ?

Người đàn ông im lặng, lặng lẽ tháo giầy, rồi vén ống quần lên.

- Tôi chỉ còn một nửa bàn chân.

Cô soát vé liếc nhìn, bảo:

- Tôi cần xem chứng từ, tức là quyển sổ có in mấy chữ "Giấy chứng nhận tàn tật", có đóng con dấu đỏ của Hội người tàn tật.

Với vẻ mặt nhăn nhó, người đàn ông tiếp tục giải thích:

- Tôi không có tờ khai gia đình của địa phương, người ta không cấp sổ tàn tật cho tôi. Hơn nữa, tôi làm việc trên công trường của tư nhân. Sau khi xảy ra tai nạn, ông chủ bỏ chạy, tôi cũng không có tiền đến bệnh viện giám định…

Thấy ồn ào, trưởng tàu liền đến hỏi tình hình. Người đàn ông một lần nữa trình bày với trưởng tàu rằng mình là người tàn tật, đã mua một chiếc vé có giá trị bằng vé của người tàn tật…

Trưởng tàu cũng hỏi:

- Giấy chứng nhận tàn tật của anh đâu ?

Người đàn ông trả lời rằng mình không có giấy chứng nhận tàn tật. Sau đó, anh cho trưởng tàu xem nửa bàn chân của mình.

Trưởng tàu không thèm nhìn dù chỉ một lần, vẫn nhất quyết nói:

- Chúng tôi chỉ xem giấy chứng nhận, không xem người. Có giấy chứng nhận tàn tật chính là người tàn tật. Chỉ khi có giấy chứng nhận tàn tật mới được hưởng chế độ ưu đãi vé người tàn tật. Vì thế, anh hãy nhanh chóng mua vé bổ sung đi.

Người đàn ông bỗng thẫn thờ. Anh lục khắp các túi trên người và hành lý, chỉ có hơn 50 ngàn đồng, hoàn toàn không đủ để mua vé bổ sung. Anh nhăn nhó và nói với trưởng tàu như sắp khóc:

- Sau khi bàn chân tôi bị máy cán đứt một nửa, tôi không còn có thể đi làm được nữa. Không có tiền, ngay đến về quê cũng không về nổi. Nửa vé này cũng do bà con đồng hương góp mỗi người một ít để mua giùm, xin ông mở lòng, giơ cao đánh khẽ, nương bàn tay cao quý mà tha cho tôi.

Trưởng tàu vẫn không thay đổi quyết định và nói:

- Không được.

Cô soát vé đưa ra một ý kiến với trưởng tàu:

- Bắt anh ta lên đầu tàu xúc than, coi như làm lao động nghĩa vụ.

Nghĩ một lát, trưởng tàu đồng ý:

- Cũng được.

Chứng kiến câu chuyện từ đầu đến cuối, một ông lão ngồi đối diện với người đàn ông tàn tật tỏ ra vô cùng bức xúc. Đến giờ thì ông không thể nhịn thêm được nữa, liền đứng phắt dậy, nhìn chằm chằm vào vị trưởng tàu, hỏi:

- Anh có phải đàn ông không ?

Trưởng tàu chưa hiểu, liền hỏi lại:

- Chuyện này có liên quan gì đến việc tôi có là đàn ông hay không ?

- Anh cứ trả lời tôi đi đã. Rốt cuộc anh có phải đàn ông hay không ?

- Ðương nhiên tôi là đàn ông. Điều đó mà ông còn phải hỏi à ?

- Vậy anh dùng cái gì để chứng minh anh là đàn ông ? Giấy chứng nhận đàn ông của anh đâu mau đưa cho mọi người xem ?

Mọi người xung quanh cười rộ lên… Trưởng tàu lúc này mới hiểu ý đồ của ông lão.

- Một người đàn ông to lớn như tôi đang đứng đây, lẽ nào lại là đàn ông giả ?

Ông lão lắc đầu, nói:

- Tôi cũng giống anh chị, chỉ xem chứng từ, không xem người. Có giấy chứng nhận đàn ông sẽ là đàn ông, không có giấy chứng nhận đàn ông thì không phải đàn ông.

Vị trưởng tàu cứng họng, không biết ứng phó ra sao. Thấy vậy, cô soát vé liền đứng ra giải vây.

Cô nói với ông lão:

- Tôi không phải đàn ông, có chuyện gì ông cứ nói với tôi.

Ông lão chỉ vào mặt cô ta, nói thẳng thừng:

- Cô hoàn toàn không phải người !

Cô soát vé bất ngờ trước lời nói của ông lão, liền nổi cơn tam bành:

- Ông ăn nói tử tế một chút. Tôi không là người thì là gì ? Ông lão vẫn bình tĩnh, nhếch miệng cười:

- Cô là người ư ? Cô đưa "giấy chứng nhận làm người" của cô ra xem nào…

Mọi hành khách trên tàu lại được dịp cười ầm lên lần nữa. Duy nhất một người đàn ông không cười, đó là người bị cụt chân. Anh nhìn ra ngoài cửa sổ, trầm ngâm một hồi. Không biết từ lúc nào mà mắt anh ướt đẫm lệ, không rõ anh tủi thân, xúc động hay hận thù !